مقالات آموزشی

نحوه رفع سوء اثر از چک برگشتی

آموزش نحوه روش های سوء اثر از چک برگشتی

چکیده این مقاله: در این آموزش به نحوه رفع سوء اثر از چک های برگشتی میپردازیم. قابلیت رفع سوء اثر از چک به دو روش مختلف یعنی در اختیار داشتن برگ چک و بدون در اختیار داشتن برگ چک انجام میشود. در این آموزش به نحوه رفع سوء اثر از چک های برگشتی و بررسی روش های مختلف آن خواهیم پرداخت. در پایان نیز نگاهی می اندازیم به نحوه صدور دسته چک جدید بدون نیاز به رفع سوء اثر از چک های برگشتی قبلی! فایده استفاده از این آموزش این است که به شیوه گام به گام بوده و طوری طراحی شده است تا کسانی که آشنایی چندانی با موضوع چک ندارند به راحتی بتوانند صفر تا صد این پروسه را با موفقیت به انجام برسانند. در پایان نیز روش اخذ مشاوره حقوقی برای سوالات و مشکلات شما در مسیر رفع سوء اثر از چک های برگشتی تان ارایه شده است.

در این آموزش به آموزش رفع سوء اثر از چک میپردازیم. مطابق این آموزش شما میتوانید با انجام یکی از روش های مطرح شده، از چک برگشتی خود رفع سوء اثر نمایید.

برگشت چک در سیستم بانکی کشور دارای آثار حقوقی زیادی است. یکی از مهمترین آثار حقوقی برگشت خوردن چک این است که سابقه «سوء اثر» برای آن در بانک مرکزی کشور ثبت میشود و تا زمانی که رفع سوء اثر انجام نشود، این وضعیت باقی خواهد بود.

پس از برگشت چک، صاحب حساب با محدودیت هایی روبرو خواهد شد از جمله:

● جلوگیری از افتتاح هر گونه حساب و صدور کارت بانکی جدید حتی کارت هدیه.

● متوقف کردن گردش مالی و پولی در کلیه حساب ‌ها و کارت ‌های بانکی به میزان کسری مبلغ چک.

● پرداخت نشدن هرگونه تسهیلات بانکی یا صدور ضمانتنامه‌ های ارزی یا ریالی.

● عدم گشایش اعتبار اسنادی ارزی یا ریالی.

● ممنوعیت ارائه دسته ‌چک جدید در سامانه صیاد.

● جلوگیری از صدور چک جدید.

مطابق آمارهای ارایه شده از سوی بانک مرکزی بعد از شهریورماه 1397 شاهد کاهش چشمگیر تعداد آمار چک‌های برگشتی بوده‌ایم. به نظر می‌رسد سختگیری‌های جدید بانک مرکزی برای ارائه دسته‌چک در کاهش تعداد چک‌های برگشتی تأثیر به سزایی داشته است. مطابق آمارهای منتشر شده، دی ماه 1401 با 4503 فقره چک برگشتی کمترین تعداد چک برگشتی را در مدت‌زمان پنج سال ثبت کرده است.

برای جلوگیری از گرفتار شدن در دام چک های برگشتی میتوانید از سامانه استعلام وضعیت چک صیادی استفاده کرده و قبل از پذیرش چک، وضعیت اعتبار صادر کنندهء آن را در پایگاه اطلاعاتی بانک مرکزی بررسی نمایید. برای این کار به صفحه آموزش استعلام چک صیادی در سایت وکیلنیک مراجعه نمایید.

0:00
0:00

این ویدیو با کیفیت HD (720 p) تهیه شده است. در صورتیکه با کیفیت پایین پخش میشود، اتصال اینترنت خود را بررسی کنید.

خلاصه آموزش

مطابق تبصره 3 ماده 5 مکرر قانون صدور چک، به شش روش میتوان از چک برگشتی رفع سوء اثر کرد:

1_ ارایه لاشه چک برگشتی به بانک

2_ ارایه رضایت نامه محضری به بانک

3_ ارائه نامه رسمی از مرجع قضائی یا ثبتی به بانک

4_ ارائه حکم برائت به بانک

5_ مسدود کردن مبلغ در حساب بانکی

6_ گذشت سه سال از تاریخ برگشت چک

روش اول) ارایه لاشه چک برگشتی به بانک:

لاشه چک همان برگه چک است که بدهکار میتواند با دریافت آن از طلبکار و ارایه آن به بانک، از حساب خود «رفع سوء اثر» نماید. بانک موظف است در قبال دریافت لاشه چک، به ارایه کننده رسید دهد. بانک پس از تحویل گرفتن لاشه چک و ارایه رسید به صاحب حساب موظف است از چک، رفع سوء اثر نماید.

نکته: وجود چک در دست صادر کننده به منزله تسویه حساب با طلبکار است.

مستند قانونی: بند ب تبصره 3 ماده 5 مکرر قانون صدور چک مصوب 1355 با اصلاحات و الحاقات بعدی

آمار سالانه تعداد چک های پرداخت شده در ایران

آمار تعداد چک های وصول شده در ایران از 1395 تا 1400 (منبع: بانک مرکزی)

روش دوم) ارایه رضایت نامه محضری به بانک:

گاهی ممکن است طلبکار نسبت به رفع سوء اثر از چک رضایت داشته باشد اما ارایه لاشه چک به بانک به دلایلی مثل مفقود شدن آن، در دسترس نبودن طلبکار و … امکان پذیر نباشد. در این فرض میتوان با دریافت رضایت نامه محضری از دفترخانه اسناد رسمی و ارایه آن به بانک، نسبت به رفع سوء اثر از چک اقدام کرد. پس از دریافت رضایت نامه، دیگر نیازی به ارایه لاشه چک به بانک نیست و پس از رفع سوء اثر از چک به واسطه ارایه رضایت نامه محضری، دیگر امکان پاس کردن برگ چکی که اکنون در دسترس نیست وجود ندارد و آن چک، پرداخت شده فرض میشود.

نکته: چناچه دارندهء چک، شخص حقوقي دولتی و يا نهاد عمومی غيردولتی باشد، مي‌تواند با ارائه نامه رسمی، رضايت خود را اعلام کرده و بانک با دريافت رضايت‌نامه مزبور، نسبت به رفع سوء اثر از چک مورد نظر اقدام می‌کند. در این فرض نیازی به مراجعه نماینده شخص حقوقی به دفترخانه نیست.

مستند قانونی: بند ج تبصره 3 ماده 5 مکرر قانون صدور چک مصوب 1355 با اصلاحات و الحاقات بعدی

نحوه رفع سوء اثر از چک برگشتی

روش سوم) ارائه نامه رسمی از مرجع قضائی یا ثبتی به بانک:

اگر دارنده چک اقدام به دریافت اجراییه در مرجع قضایی و یا مرجع ثبتی کرده باشد، بدهکار میتواند با پرداخت بدهی در مراجع مذکور یا کسب رضایت طلبکار و یا ابطال اجراییه و … نسبت به دریافت نامه رسمی از مرجع قضایی یا ثبتی نماید. در این نامه ذکر میشود که اجرای چک در آن مراجع به پایان رسیده است و رفع سوء اثر از نظر آن مراجع بلامانع است. صاحب حساب میتواند با ارایه چنین نامه ای به بانک اقدام به رفع سوء اثر از چک نماید.

نکته: چناچه دارندهء چک، شخص حقوقي دولتی و يا نهاد عمومی غيردولتی باشد، مي‌تواند با ارائه نامه رسمی، رضايت خود را اعلام کرده و بانک با دريافت رضايت‌نامه مزبور، نسبت به رفع سوء اثر از چک مورد نظر اقدام می‌کند. در این فرض نیازی به مراجعه نماینده شخص حقوقی به دفترخانه نیست.

مستند قانونی: بند د تبصره 3 ماده 5 مکرر قانون صدور چک مصوب 1355 با اصلاحات و الحاقات بعدی

مبلغ چک های برگشتی در سال 1396

آمار مبلغ چک های برگشتی در ایران در سال 1396 (منبع: بانک مرکزی)

روش چهارم) ارائه حکم برائت به بانک:

استفاده از حکم برائت برای رفع سوء اثر از چک زمانی مصداق پیدا میکند که بدهکار در دادگاه ثابت کرده باشد بدهکار نبوده یا قبلا بدهی ناشی از آن چک را پرداخت کرده است. در هر حال صادرکننده میتواند با دریافت حکم برائت ذمه از دادگاه و ارایه آن به بانک اقدام به رفع سوء اثر از چک نماید.

مستند قانونی: بند هـ تبصره 3 ماده 5 مکرر قانون صدور چک مصوب 1355 با اصلاحات و الحاقات بعدی

مبلغ چک های برگشتی در سال 1398

آمار مبلغ چک های برگشتی در ایران در سال 1398 (منبع: بانک مرکزی)

روش پنجم) مسدود کردن مبلغ در حساب بانکی:

صاحب حساب میتواند معادل مبلغ چک برگشتی را در حساب بانکی خود مسدود کند تا هر زمان در خصوص چک تعیین تکلیف شد یا دارنده به بانک مراجعه نمود، نسبت به چک رفع سوء اثر صورت بگیرد. با مسدود کردن مبلغ مورد نظر، رفع سوء اثر از چک توسط بانک صورت میگیرد و بانک نیز ظرف مدت سه روز از این اقدام شخص صاحب حساب، به دارنده اطلاع میدهد که مبلغ چک در حساب صادر کننده مسدود شده است و چک قابلیت پاس شدن دارد. این مسدودی به مدت یک سال قابل اعمال است و پس از آن مبلغ مسدود شده در اختیار صادرکننده چک قرار میگیرد.

نکته: این روش زمانی کاربرد دارد که مرجع قضایی یا ثبتی اقدام به توقیف حساب صادرکننده چک نکرده باشند.

مستند قانونی: بند الف تبصره 3 ماده 5 مکرر قانون صدور چک مصوب 1355 با اصلاحات و الحاقات بعدی

مبلغ چک های برگشتی در سال 1399

آمار مبلغ چک های برگشتی در ایران در سال 1399 (منبع: بانک مرکزی)

روش ششم) گذشت سه سال از تاریخ برگشت چک:

در صورتیکه با هیچ کدام از روش های فوق، موفق به رفع سوء اثر از چک برگشتی خود نشدید به راه حل آخر امیدوار باشید.

اگر از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت (تاریخ برگشت چک) سه سال تمام گذشته باشد و دارندهء چک در این مدت اقدام به طرح دعوای حقوقی یا شکایت کیفری نکرده باشد، صاحب حساب میتواند با مراجعه به بانک تقاضای رفع سوء اثر از چک را بنماید. لازم به ذکر است مطابق قانون، بانک مرکزی موظف است پس از گذشت این مدت به صورت خودکار رفع سوء اثر را در سامانه چک های برگشتی ثبت نماید. آگاهی بانک مرکزی از طرح یا عدم طرح شکایت در مراجع قضایی از طریق اتصال به پایگاه اطاعاتی مشترک بین بانک مرکزی و قوه قضاییه (که دعاوی مربوط به چک های برگشتی در آن ثبت میشود) انجام میشود.

نکته 1: دارنده کسی است که نام او در گواهی عدم پرداخت ذکر شده باشد.

نکته 2: بانک مكلف است بنا به درخواست مشتری و به منظور آگاهی وی از سوابق چک‌های برگشتی خود در سامانه اطلاعاتی بانک مرکزی، اقدام به ارائه صورت کامل تعداد و مشخصات چک‌های برگشتی وی با درج تاريخ برگشت چک کند.

مستند قانونی: بند و تبصره 3 ماده 5 مکرر قانون صدور چک مصوب 1355 با اصلاحات و الحاقات بعدی

مبلغ چک های برگشتی در سال 1400

آمار مبلغ چک های برگشتی در ایران در سال 1400 (منبع: بانک مرکزی)

بیشتر بخوانید: آموزش نوبت دهی قضایی

دریافت دسته چک بدون رفع سوء اثر از چک های قبلی

قانون صدور چک در برخی موارد و با رعایت چندین شرط مختلف، این امتیاز را در نظر گرفته است که بدون نیاز به رفع سوء اثر از چک برگشتی، بتوان دسته چک جدید از بانک دریافت کرد. مطابق تبصره 1 ماده 5 مکرر قانون صدور چک: «چنانچه اعمال محرومیت های مذکور در بندهای (الف)، (ج) و (د) در خصوص بنگاههای اقتصادی با توجه به شرایط، اوضاع و احوال اقتصادی موجب اخلال در امنیت اقتصادی استان مربوط شود، به تشخیص شورای تامین استان موارد مذکور به مدت یک سال به حالت تعلیق در می آید.» بندهای (الف)، (ج) و (د) ماده 5 مکرر قانون صدور چک در خصوص «ممنوعیت افتتاح حساب» ، «محرومیت از دریافت تسهیلات بانکی» و «محرومیت از گشایش اعتبار ارزی و ریالی» میباشد.

بنگاه های اقتصادی برای استفاده از امتیازات این تبصره لازم است تا معیار های مختلفی از جمله تعداد کارکنان بنگاه، میزان فروش و سود بنگاه و … را به شرح زیر دارا باشند:

۱_ تعداد کارکنان بنگاه در ۱۲ ماه منتهی به درخواست، طبق فهرست حق بیمه پرداختی ۱۰۰ نفر و بیشتر باشد.

2_ میزان فروش بنگاه ناشی از فعالیت اصلی تولیدی طبق آخرین صورت‌های مالی، بیش از نصاب مقرر برای گروه اول موضوع ماده (۲) آیین‌نامه مربوط به نوع دفاتر، اسناد و مدارک و روش‌های نگهداری و نمونه اظهارنامه مالیاتی و نحوه ارایه برای رسیدگی و تشخیص درآمد مشمول مالیات موضوع ماده (۹۵) اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم -مصوب ۱۳۹۴- وزیر امور اقتصادی و دارایی باشد.

3_ میانگین میزان ارزش صادرات بنگاه در دو سال آخر فعالیت، حسب اعلام گمرک جمهوری اسلامی ایران، بیش از یک میلیون یورو بوده و ارز حاصل از آن طبق ضوابط و مقررات بانک مرکزی به چرخه اقتصادی کشور بازگردانده شده باشد.

هیات وزیران برای اجرای تبصره فوق آیین نامه ای را تصویب کرده است که جزییات مربوط به استفاده از مقررات این تبصره را با جزییات کامل و به صورت مشروح بیان میکند. این آیین نامه از لینک زیر قابل دریافت است.

مبلغ چک های برگشتی در سال 1401

نکات مهم رفع سوء اثر از چک برگشتی

نکات مهم رفع سوء اثر از چک برگشتی

پس از مطالعه روش های مختلف رفع سوء اثر از چک های برگشتی، لازم است تا چند نکته ضروری در خصوص این موضوع را با هم بررسی کنیم:

● مدت زمان قابل پیش بینی برای اینکه پس از مراجعه به بانک، رفع سوء اثر در پایگاه اطلاعاتی بانک مورد نظر ثبت شود را باید بین 24 ساعت الی 10 روز دانست. در هر حال پیشنهاد میشود در صورتی که بعد از یک هفته، رفع سوء اثر صورت نگرفت حتما با بانکی که به آن مراجعه کردید تماس بگیرید.

● هزینه رفع سوء اثر از چک در قانون صدور چک بیان نشده است اما به نظر میرسد بانک ها در مقررات داخلی خود برای رفع سوء اثر از چک برگشتی مبلغی بین 10 الی 20 هزار تومان را از مشتری دریافت میکنند.

● برای استعلام مبالغ مسدود شده حساب بانکی تان که بابت چک برگشتی بوده باشد، میتوانید از سایت بانک مرکزی اقدام نمایید.

● صاحب حسابی که دارای چک برگشتی باشد 10 روز فرصت دارد تا از چک برگشتی خود رفع سوء اثر کند. اگر او از مهلت داده‌ شده 10 روزه برای رفع سوء اثر، بانک مرکزی اطلاعات مربوط به گواهی عدم پرداخت را به صورت آنلاین، در دسترس بانک‌ها، مؤسسات اعتباری غیر بانکی و عموم مردم قرار میدهد.

مقایسه
نیاز به دستور قضایی
نیاز به برگ چک
ارایه لاشه چک برگشتی به بانک

ندارد

دارد

ارایه رضایت نامه محضری

ندارد

ندارد

ارایه نامه رسمی از مرجع قضایی

دارد

ندارد

ارایه حکم برائت

دارد

ندارد

مسدود کردن مبلغ در حساب بانکی

ندارد

ندارد

گذشت سه سال از تاریخ برگشت

ندارد

ندارد

اینفوگرافی روش های رفع سوء اثر از چک برگشتی

اینفوگرافی روش های رفع سوء اثر از چک برگشتی

اگر در زمان رفع سوء اثر از چک های برگشتی خود مشکلی داشتید یا پس از مراجعه به بانک قادر به استفاده از امکانات این سامانه نبودید، حتما در این خصوص با یک وکیل یا مشاور حقوقی مشورت نمایید. تیم مشاوره حقوقی وکیلنیک به صورت آنلاین میتوانند شما را در زمینه «رفع سوء اثر از چک برگشتی» یاری دهند. برای ارتباط با مشاوران حقوقی کافیست وارد صفحه مشاوره حقوقی شوید.

مشاوره حقوقی وکیلنیک

برای رفع سوء اثر از چک حتما باید کل مبلغ چک را یکجا پرداخت کنم؟

خیر. البته پرداخت کل مبلغ بدهی ، یکی از روش های رفع سوء اثر از چک است اما روش های دیگری هم وجود دارد که در متن مقاله به آنها پرداخته ایم.

آیا برای رفع سوء اثر از چک برگشتی باید برگه چک را به بانک ببریم؟

در برخی از روش ها این امر ضروری است اما به طور کلی در همه روش های رفع سوء اثر، الزاما نیازی به در اختیار داشتن لاشه چک نیست.

آیا امکان دریافت دسته چک بدون رفع سوء اثر از چک های قبلی وجود دارد؟

بله قانونگذار تحت شرایط خاصی این موضوع را پیش بینی کرده است که جزییات آن در متن این مقاله نوشته شده است.

آیا زمان و هزینه رفع سوء اثر از چک بعد از مراجعه به بانک مشخص است؟

انجام اقدامات مربوط به رفع سوء اثر از چک ممکن است زمانبر و هزینه بردار باشد اما زمان و هزینه کمی برای شما خواهد داشت.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *